Oczarowania i rozczarowania 2023, czyli książkowe podsumowanie roku.

W tym roku prawie mnie tu nie było, ale podsumowanie to podsumowanie - być musi. W 2023 całkowicie pochłonęła mnie praca i walka o zdrowie dzieci, przestrzeni na czytanie zostało tyle co kot napłakał. Nie oznacza to, że w ogóle nie czytałam. Poznałam 54 książki, choć większość dzięki audiobookom. Część z nich nie trafiła wprawdzie na bloga, ale kilka pojawiło się na Instagramie, zachęcam więc do śledzenia profilu, bo tam piszę ostatnio częściej. 

Z ciekawostek: przeczytałam kilka książek z mojej listy "100 książek, które trzeba przeczytać": "Mężczyna, który pomylił swoją żonę z kapeluszem" Oliviera Sacksa o fascynujących przypadkach chorób neurologicznych, "Siddharta" Hermanna Hesse - o poszukiwaniu sensu i spełnienia w życiu i "Na zachodzie bez zmian" Remarque's o życiu młodego niemieckiego na froncie podczas pierwszej wojny światowej. 

Autorkami, z którymi w tym roku spędziłam najwięcej czasu były:

• Katarzyna Bonda - 7 książek - czytałam głównie serię z Hubertem Mayerem, właściwie nie wiem dlaczego, bo spodobała mi się tylko jedna z książek ("Florystka"). Pozostałe uważam za kiepskie. 
• Daphne De Maurier - pretekstem były pięknie wznowione w tym roku przez wydawnictwo "Albatros" wydania jej książek. Słynną "Rebekę" przeczytałam wiele lat temu, w tym roku przyszedł czas na 4 kolejne. 
• Tove Jasson - 3 książki o przygodach Muminków czytane dzieciom do snu. 

Pod wpływem nowej Netflixowej wersji "Znachora" przeczytałam też książki Dołęgi-Mostowicza. Pierwsza część bardzo dobra, druga - "Doktor Wilczur", opowiadająca dzieje Wilczura już po "Znachorze" miałka i napisana na siłę. Co do wersji filmowej zaś - odświeżony "Znachor" zdecydowanie daje radę a wprowadzone zmiany wpływają na plus. Zwłaszcza role kobiece napisane zostały o wiele lepiej niż w wersji Hoffmana. W 1982 kobiety w filmie stanowią miły oku dodatek, we współczesnej mają siłę sprawczą, własne zdanie a nawet własny młyn. 

Spośród 54 książek przesłuchałam aż 32 a tylko 22 przeczytałam. Te proporcje zazwyczaj były inne. Jestem bardzo wdzięczna za audiobooki, dzięki temu mam szansę poznać książki nawet kiedy jestem bardzo zabiegana. 

Poniżej znajdziecie jak zwykle top 5 książek, które polecam i całą listę wraz z ocenami. 

A jakie są wasze rozczarowania i oczarowania książkowe 2023? 

"Wygnaniec" Artur Domosławski

To nie tylko najlepsza książka tego roku, ale także jedna z najlepszych, jakie przeczytałam w życiu. 

"Wygnaniec" to biografia Zygmunta Baumana, jednego z najwybitniejszych współczesnych socjologów, filozofów. Jak to zwykle bywa z naszymi światłymi rodakami, o wiele bardziej ceniony był na świecie (i to nie tylko na zachodzie, także np. w Ameryce Południowej i Australii), niż w ojczyźnie.

A życiorys miał Bauman niezwykły. Przeżył holokaust, tuż po wojnie wstąpił do partii i KBW, w 1968 został wygnany z Polski, dosłownie chwilę później opuścił także Izrael i osiadł na stałe w Anglii.

Ale te wydarzenia bledną przy sile przekazu myśliciela, które są główną siłą tej książki. Wrażliwość spoleczna, umiejętność formułowania wielkich myśli tak, aby zrozumiał je nawet mały człowiek, to cechy charakterystyczne filozofa. Gdzie bylibyśmy jako kraj, gdyby to właśnie Bauman, a nie JP2, był cytowany i uznany tu za autorytet? Na pewno w innym miejscu.

Polecam tę książkę wszystkim, którzy interesują się procesami rządzącymi światem - od holokaustu, komunizm, dziką reprywatyzację, terroryzm, imigrantów.

Książka otwiera oczy i umysł a mimo sporej objętości, czyta się ją bardzo szybko. Polecam z całego serca. 

"Wygnaniec" Artur Domosławski

Wydawnictwo: Wielka Litera

Liczba Stron:   936

Kategoria:        reportaż

"Annapurna. Góra kobiet" Arlene Blum

Zmieniamy klimat i idziemy w góry i to nie w byle jakie, bo w Himalaje. 

W 1978 roku amerykańska himalaistka zorganizowała i poprowadziła wyprawę na Annapurnę, w której udział wzięły tylko kobiety. Była to pierwsza tego typu wyprawa na ośmiotysięcznik, na dodatek na taki, której zdobywców można policzyć na palcach. 

Od początku wiemy, że nie wszystkie panie zejdą na dół. Dwie zostaną na zawsze w Himalajach, ale nie wiemy które. W trakcie książki poznajemy je coraz lepiej, prawdziwą twarz, której w ekstremalnych warunkach nie da się już ukryć za żadną maską uprzejmości. 

Wyobraź sobie spacer w temperaturze -29 stopni, po którym wracasz ogrzać się do namiotu, w którym jest "jedynie" 12 poniżej zera... Książka ogromnie działająca na wyobraźnię, trzymająca w napięciu od początku do końca. Pokazujące siłę i niezłomność kobiet. 

W porównaniu z wieloma pozycjami "męskiej" literatury opisującej wspinaczki tu nie ma ego, jest drużyna zamiast jednostki. Wspaniała książka, nie tylko dla feministek. Nie bez powodu została wybrana przez  „National Geographic Adventure Magazine” na jedną ze 100 najlepszych książek przygodowych wszech czasów. 

"Annapurna" Arlene Blum

Tłumaczenie:   Hanna Urbańska

Wydawnictwo: AGORA

Długość:          336 strony

Kategoria:        reportaż

"Nic się nie działo. Historia życia mojej babki" Tomasz Markiewka

Pamiętam, kiedy byłam małą dziewczynką, uwielbiałam siadać na kolanach babci i słuchać opowieści o dawnych czasach. O szkole, w której uczyli się razem Żydzi i dzieci Katolickie, o przerzucaniu chleba przez mury getta, o pracy w niemieckiej fabryce, kiedy babcia wpadła w łapankę. I potem - o wychowywaniu czwórki dzieci w dwupokojowym mieszkaniu, potańcówkach, na które schodziła się cała kamienica... O życiu tak bardzo różnym od mojego, mimo, że w tym samym mieście.

I z tym samym przychodzi Tomasz Markiewka w książce "Nic się nie działo. Historia życia mojej babki.".Z tą różnicą, że Anna większość życia spędziła na wsi. Poznajemy małą Anię, która chodzi do szkoły boso, aby nie zniszczyć butów. Pracuje w gospodarstwie, ucieka do miasta a potem... ale to już przeczytajcie sami.

Biografia Anny Markiewki jest także pretekstem do pokazania rewolucji technologicznej, społecznej i kulturalnej w polskiej wsi. Mnie, miastowej z dziada pradziada, pozwala, dzięki odniesieniom historycznym, zrozumieć punkt widzenia mieszkańców prowincji, także w kontekście np. wyborów parlamentarnych.

Zachwyciłam się wszechstronną analizą i wrażliwością, z jaką napisana jest ta pozycja. Koniecznie sprawdźcie. 

"Nic się nie działo" Tomasz Markiewka

Wydawnictwo: Czarne

Długość:          216 stron

Kategoria:        reportaż

"Rosja od kuchni" Witold Szabłowski

Zbiór reportaży i książka kucharska w jednym. Rozmowy z kucharzami i kucharkami lub krewnymi najpotężniejszych władców ZSRR i Rosji, począwszy od cara Mikołaja poprzez m.in.  Lenina, Stalina, Breżniewa, Jelcyna a na Putinie skończywszy. 

Co podano podczs słynnej konferencji Jałtańskiej? Co jadł Jelcyn w dniu, kiedy podpisał traktat likwidujący Związek Radziecki? Jak przetrwać kilkaset dni w oblężonym Leningradzie, kiedy odcięty zostaje całkowity dostęp do dostaw jedzenia? Jak radzili sobie Ukraińcy, kiedy Stalin postanowił zagłodzić ich na śmierć? 

Ta książka to solidna dawka historii podana w bardzo przystępny i arcyciekawy sposób. Pokazanie rządzących oczami ludzi, którzy im służyli. Pozwala lepiej poznać mentalność Rosjan, choć mimo wszystko tylko poznać, nie zrozumieć. 

Ciekawym dodatkiem są przepisy - zarówno na wykwintne potrawy podawane na wielkich przyjęciach, jak i np. na zupę z trawy czy chleb z mąki z rozdrobnionych kamieni, którym żywili się Ukraińcy, by przetrwać wielki głód. 

"Rosja od kuchni" Witold Szabłowski

Wydawnictwo: W.A.B.

Długość:          384 strony

Kategoria:        reportaż

"Pawilon małych ssaków" Patryk Pufelski

Kiedy Patryk Pufelski denerwował się przed wydaniem jego pamiętnika w formie książkowej, jedna z bliskich mu osób powiedziala: „Pa­try­ku, nie martw się, świat po­trze­bu­je te­raz czu­ło­ści!”.

I to prawda. Świat potrzebuje a "Pawilon małych ssaków" dostarcza jej w ilości hurtowej.

Patryk Pufelski wysłał swój pamiętnik na konkurs dla osób LGBTQ+. Konkursu nie wygrał, być może dlatego że tematyka mniejszosci seksualnych to tylko niewielki ułamek jego przemyśleń, ale Wydawnictwo Karakter zaproponowało jego wydanie.

Pawilon małych ssaków to Polska pokazana z perspektywy chłopaka wychowanego w kochającej się rodzinie z trudną historią, z perspektywy pracownika zoo, Żyda i geja. W tej właśnie kolejności. Jest tu wiele uważności, empatii, miłości do braci mniejszych.

Przeczytałam gdzieś w recenzji, że ta książka jest jak kołderka i to określenie jest idealne. Wracałam zmęczona do domu i cieszyłam się na kilka stron, wiedziałam że pozwolą mi odpocząć.

A sam autor wydaje się najsympatyczniejszą osobą na świecie.

Polecam zarówno na wakacje jak i na jesienno-zimowe wieczory. Tyle tu ciepła, że można się ogrzać przez kilka miesięcy.

"Pawilon małych ssaków" Patryk Pufelski

Wydawnictwo: Karakter

Długość:          208 strony

Kategoria:        reportaż

A lista wszystkich książek prezentuje się następująco:

10 punktów - arcydzieło

"Wygnaniec. 21 scen z życia Zygmunta Baumana" Artur Domosławski, reportaż, biografia

"Annapurna. Góra kobiet" Arlene Blum

"Nic się nie działo. Historia życia mojej babki" Tomasz S. Markiewka, reportaż

"Rosja od kuchni. Jak zbudować imperium nożem, chochlą i widelcem" Witold Szabłowski, reportaż

"Pawilon małych ssaków" Patryk Pufelski, pamiętnik

9 punktów - wybitna

 

"Słońca bez końca. Biografia Kory" Beata Biały, biografia

"Anomalia" Herve Le Telier

"Mężczyzna, który pomylił żonę z kapeluszem" Oliver Sacks, popularnonaukowa

8 punktów - rewelacyjna

 

"Sztuka zwycięstwa" Phil Knight, reportaż

"Chłopki. Opowieść o naszych babkach" Joanna Kuciel-Frydryszak, reportaż historyczny

"Na zachodzie bez zmian" Erich Maria Remarque

"Trąbka do słuchania" Leonora Carrington, powieść

 

7 punktów - bardzo dobra

 

"Lekcje chemii" Bonnie Garmus, powieść

"Ptaki i inne opowiadania" Daphne Du Maurier, powieść

"Cztery tysiące tygodni" Oliver Burkeman, rozwojowa

"Oberża na pustkowiu" Daphne Du Maurier, powieść

"Żyletkę zawsze nosze przy sobie" Małgorzata Gołota

"Jak być mądrym rodzicem" Justtna Korzeniewska

"Straszliwa zieleń" Banjamin Labatut, powieść

"Moja kuzynka Rachela" Daphne De Maurier, powieść

"Nie mylić z miłością" Katarzyna Nosowska, zbiór felietonów

"Znachor" Tadeusz Dołęga-Mostowicz, powieść

"Himalaje. W poszukiwaniu joginów" Nina Budziszewska

"Kozioł ofiarny" Daphne De Maurier, powieść

Tatuś Muminka i morze" Tove Jasson, dla dzieci

"Opowiadania z Doliny Muminków" Tove Jasson, dla dzieci

"Małe trole i duża powódź" Tove Jasson, dla dzieci

 

6 punktów - dobra

 

"Florystka" Katarzyna Bonda, kryminał

"Nakurwiam zen" Maria Peszek, wywiad rzeka

"Siddhartha" Hermann Hesse, powieść

"Doktor Proktor i proszek pierdzioszek" Jo Nesbo, dla dzieci

"Tutu. Opowieść o śwince, która marzyła o rajskiej wyspie" Barbara Gawryluk

"Republika Samsunga" Geoffrey Cain, reportaż

"Zdaje się, że Dorota z marketingu ma dziś wolne' Morten Munster, rozwojowa

"Moje głupie pomysły" Bernardo Zannoni, powieść

"Sprawa Niny Frank" Katarzyna Bonda, kryminał

"Tylko martwi nie kłamią" Katarzyna Bonda, kryminał

"Zaklinanie węży w gorące wieczory" Małgorzata Żarów

"Migot. Z krańca Grenlandii" Ilona Wiśniewska

"Sąsiednie kolory" Jakub Małecki, powieść

"Bella ciao" Piotr Siemion, powieść

"O perspektywach rozwoju małych miasteczek" Małgorzata Boryczka, zbiór opowiadań

"Wojowniczki, boginie, księżniczki. Historie kobiet Dubaju" Kinga Jesman

"Fala gniewu" Winston Graham (z serii "Saga rodziny Poldarków") , powieść

"Morderstwo w świątecznym ekspresie" Alexandra Benedict

"Lata" Annie Ernaux, powieść

 

5 punktów - przeciętna

 

"Nie wszyscy pójdziemy do raju" Olga Górska

"Królewski skarb" Jacek Dubois, dla dzieci

"Profesor Wilczur" Tadeusz Dołęga-Mostowicz, powieść

 

4 punkty - może być

 

"Zimna sprawa" Katarzyna Bonda, kryminał

"Balwierz" Katarzyna Bonda, kryminał

"Klatka dla niewinnych" Katarzyna Bonda, kryminał

"NIkt nie musi wiedzieć" Katarzyna Bonda, kryminał

"Trash story" Mateusz Górniak, zbiór opowiadań

Czytaj dalej →

7 polskich książek nagrodzonych w 2023 roku

Pewnie nie pamiętacie zeszłorocznego postu z nagrodzonymi książkami, ale ja pamiętam, że narzekałam w nim, że wiecznie to samo - albo ktoś z depresją, albo wojna i nic ze współczesnych bolączek. Tym razem, jest trochę inaczej - owszem, tematyki wojennej jak zawsze nie zabrakło, ale są też i bardziej współczesne tematy - np. prawa kobiet, prawa osób homoseksualnych i jest nawet jedna bezpruderyjna książka z elementami erotyki. To cieszy. Przyznam, że nie czytałam nagrodzonej NIKE książki Zyty Rudzkiej pt: "Ten się śmieje, kto ma zęby", więc o niej dziś nie będzie, jednak akurat recenzje ten pozycji znajdziecie  w całym internecie. Ja przypomnę o kilku innych książkach, które jury pominęło, a po które moim zdaniem warto sięgnąć. 

"Nic się nie działo. Historia życia mojej babki", Tomasz Markiewka

Nominacja do NIKE

Pamiętam, kiedy byłam małą dziewczynką, uwielbiałam siadać na kolanach babci i słuchać opowieści o dawnych czasach. O szkole, w której uczyli się razem Żydzi i dzieci Katolickie, o przerzucaniu chleba przez mury łódzkiego getta, o pracy w niemieckiej fabryce, kiedy babcia wpadła w łapankę. I potem - o wychowywaniu czwórki dzieci w dwupokojowym mieszkaniu, potańcówkach, na które schodziła się cała kamienica... O życiu tak bardzo różnym od mojego, mimo, że w tym samym mieście.

I z tym samym przychodzi Tomasz Markiewska w książce "Nic się nie działo. Historia życia mojej babki.". Z tą różnicą, że Anna większość życia spędziła na wsi. Poznajemy małą Anię, która chodzi do szkoły boso, aby nie zniszczyć butów. Pracuje w gospodarstwie, ucieka do miasta a potem... ale to już przeczytajcie sami.

Biografia Anny Markiewki jest także pretekstem do pokazania rewolucji technologicznej, społecznej i kulturalnej w polskiej wsi. Mnie, miastowej z dziada pradziada, pozwala, dzieki odniesieniom historycznym, zrozumieć punkt widzenia mieszkańców prowincji, także w kontekście np. wyborów parlamentarnych.

Zachwyciłam się wszechstronną analizą i wrażliwością, z jaką napisana jest ta pozycja. W tym roku wyszła też równolegle inna pozycja o podobnej tematyce: "Chłopki. Opowieść o naszych babkach" Joanny Kuciel-Frydryszak. Książka Markiewki ma nad nią tę przewagę, że opowiadając o jednej konkretnej bohaterce pozwala nam się z nią zżyć. Dla mnie ta pozycja to na ten moment numer 1 wśród tegorocznych lektur.

"Nic się nie działo" Tomasz Markiewka

Wydawnictwo: Czarne

Długość:          216 stron

Kategoria:        reportaż

"Pawilon małych ssaków" Patryk Pufelski

Nominacja do NIKE

O!Lśnienia - Nagrody Kulturalne Onetu i miasta Krakowa

Kiedy Patryk Pufelski denerwował się przed wydaniem jego pamiętnika w formie książkowej, jedna z bliskich mu osób powiedziała: „Pa­try­ku, nie martw się, świat po­trze­bu­je te­raz czu­ło­ści!”.

I to prawda. Świat potrzebuje a "Pawilon małych ssaków" dostarcza jej w ilości hurtowej.

Patryk Pufelski wysłał swój pamiętnik na konkurs dla osób LGBTQ+. Konkursu nie wygrał, być może dlatego że tematyka mniejszości seksualnych to tylko niewielki ułamek jego przemyśleń, ale Wydawnictwo Karakter zaproponowało jego wydanie.

Pawilon małych ssaków to Polska pokazana z perspektywy chłopaka wychowanego w kochającej się rodzinie z trudną historią, z perspektywy pracownika zoo, Żyda i geja. W tej właśnie kolejności. Jest tu wiele uwazności, empatii, miłości do braci mniejszych.

Przeczytałam gdzieś w recenzji, że ta książka jest jak kołderka i to określenie jest idealne. Wracałam zmęczona do domu i cieszyłam się na kilka stron, wiedziałam że pozwolą mi odpocząć.

A sam autor wydaje się najsympatyczniejszą osobą na świecie.

Polecam zarówno na wakacje jak i na zblizajace się jesienno-zimowe wieczory. Tyle tu ciepła, że można się ogrzać przez kilka miesięcy.

"Pawilon małych ssaków" Patryk Pufelski

Wydawnictwo: Karakter

Długość:          206 stron

Kategoria:        reportaż

"Bella Ciao" Piotr Siemion

Nominacja do Nagrody Literackiej m.st. Warszawy

Nominacja do Literackiej Nagrody Europy Środkowej Angelus

Przyznam, że pierwsza połowa książki mnie wymęczyła. Koniec II wojny światowej, nastaje nowy, radziecki porządek. Dużo się tu dzieje: żołnierze wyklęci, lekarze ochotnicy ze Szwecji, radzieccy żołnierze, jakiś zamach... Dla mnie niestety powieść zbyt chaotyczna, z postaciami zżylam się odrobinę na dwa ostatnie rozdziały, kiedy to wszystko zaczęło się sklejać w jedną całość. Nie polecam nawet fanom literatury traktującej o tamtych czasach. 

"Bella Ciao" Piotr Siemion

Wydawnictwo: Filtry

Długość:          224 stron

Kategoria:        powieść obyczajowa

"Migot. Z krańca Grenlandii" Ilona Wiśniewska

Nominacja do NIKE

Książka ciekawa na tyle, na ile ciekawa jest Grenlandia - chyba najmniej turystyczne miejsce na kuli ziemskiej, o którym rzadko się czyta czy rozmawia. Dlatego dobrze było przeczytać o życiu tamtejszych ludzi, polowaniach na foki, zwyczajach. Ale... to wszystko. Czegoś mi tu zabrakło, ta lektura nie zostanie we mnie na długo. 

"MIgot. Z krańca Grenlandii" Ilona Wiśniewska

Wydawnictwo: Czarne

Długość:          256 stron

Kategoria:       reportaż

"Zaklinanie węży w gorące wieczory" Małgorzata Żarów

Nominacja do NIKE

Nagroda literacka Gdynia

No i to było coś. Nareszcie dobra literatura taka trochę erotyczna, na pewno bezpruderyjna, odważna. Dobrze się tego słucha, nawet jeśli nie wniesie za dużo do mojego życia. Właśnie takie autorki należy promować, dość już mam wojny i traum z dzieciństwa, kobiety to już minęło. Trochę tu Masłowskiej, trochę Żulczyka a trochę się oburzą niektórzy czytelnicy że teraz to już feminizm równa się prostytucja. A nie o prostytucję tu chodzi a o WOLNOŚĆ, także tę seksualną. Jestem bardzo na tak. 

"Zaklinanie węży w gorące wieczory" Małgorzata Żarów

Wydawnictwo: Czarne

Długość:          280 stron

Kategoria:       obyczajowa

"Nie wszyscy pójdziemy do raju" Olga Górska

Nominacja do NIKE

Jak to jest, kiedy nastolatka w latach 90-tych odkryje, że jest lesbijką? To nie są czasy tęczowej rewolucji, to wypełnione papierosowym dymem mieszkania, cinquecento na ulicach i bazarki z tanią odzieżą zamiast galerii handlowych. 

Na dodatek dziewczyna nie pochodzi z dużego miasta, tylko z prowincji, z bardzo katolickiej rodziny. 

A zaczyna się tak: trzy dziewczyny jadą właśnie taką powiatową drogą, w głośnikach Aerosmith i... przymusowy przystanek. Jedna z nich zaczyna snuć historię.

Przyjemnie było wrócić do lat 90-tych, przypomnieć sobie klimat, w którym dorastałam. 

"Nie wszyscy pójdziemy do raju" Olga Górska

Wydawnictwo: Drzazgi

Długość:          200 stron

Kategoria:       obyczajowa

"Trash Story" Mateusz Górniak

Nominacja do NIKE

A jakim cudem ta książeczka znalazła się na liście nominowanych do NIKE to nie wiem. Zbiór pretensjonalnych opowiadań o niczym, napisane językiem uduchowionego nastolatka. Na piątkę jako wypracowanie w liceum i nic więcej. Szkoda czasu. 

"Trash story" Mateusz Górniak

Wydawnictwo: Ha!art

Długość:          120 stron

Kategoria:       obyczajowa

Czytaj dalej →